निवडणुकीत उमेदवारांकडून खोटे प्रतिज्ञापत्र दाखल करण्याच्या वाढत्या प्रवृत्तीवर चिंता व्यक्त करत संसदीय समितीने आता कायदेशीर तरतुदी कडक करण्याची शिफारस केली आहे. खोटे प्रतिज्ञापत्र देणाऱ्या उमेदवारांना लोकप्रतिनिधी कायद्यात शिक्षेची तरतूद आहे, मात्र केवळ सहा महिन्यांसाठी. या तरतुदीची भीती नाही कारण विद्यमान नियमांनुसार निवडणूक जिंकल्यानंतरही उमेदवारी अर्ज भरताना चुकीची माहिती दिल्याने निवडून आलेल्या प्रतिनिधीला धोका निर्माण होत नाही.कार्मिक, सार्वजनिक खटले आणि कायदा व न्याय यासंबंधीच्या संसदीय समितीच्या शिफारशींची अंमलबजावणी झाल्यास, खोटे प्रतिज्ञापत्र देणे लोकप्रतिनिधी कायद्याच्या कलम ८ (१) अंतर्गत आणले जाऊ शकते, ज्यात कमीत कमी दोन वर्षे आणि दंड शिक्षेची तरतूद आहे. निवडणूक सुधारणांच्या दिशेने ही शिफारस अत्यंत महत्त्वाची म्हणता येईल. तसे, खोटे प्रतिज्ञापत्र देणाऱ्या व्यक्तीची निवड रद्द करण्याची आणि भविष्यासाठी निवडणूक लढवण्यापासून रोखण्याची तरतूद करण्याची शिफारस करण्याची ही पहिलीच वेळ नाही.कायदा आयोग आणि निवडणूक आयोगाने यापूर्वीही अशा शिफारसी केल्या आहेत.
लोकांकडून तक्रार आल्यावरच खोटी शपथपत्रे देण्याची प्रकरणे समोर येतात, ही चिंतेची बाब आहे. उमेदवारी अर्जासोबत दिलेल्या शपथपत्रात दिलेल्या माहितीची पडताळणी करण्यासाठी निवडणूक यंत्रणेकडे कोणतीही यंत्रणा नाही. वय, वर्ग, लिंग इत्यादींबाबत प्रतिज्ञापत्रात दिलेल्या माहितीच्या आधारे जेव्हा उमेदवार निवडणुकीला उभा राहतो तेव्हाच ही छाननी होणे आवश्यक होते. निवडणुकीत विजयी झालेल्या उमेदवारांच्या शैक्षणिक पात्रतेबाबत चुकीची माहिती दिल्याची प्रकरणेही समोर आली आहेत.अपूर्ण माहिती देण्याचा किंवा महत्त्वाची माहिती लपवण्याचा प्रयत्न प्रतिज्ञापत्राचे गांभीर्य नष्ट करतो. असे असतानाही ग्रामपंचायतीपासून देशातील सर्वोच्च म्हणजेच लोकसभेपर्यंतच्या उमेदवारांमध्ये हा कल वाढू लागला आहे, ही चिंतेची बाब म्हणावी लागेल.
प्रतिज्ञापत्रातील किरकोळ चुकांकडे दुर्लक्ष केले जाऊ शकते, परंतु चुकीच्या माहितीचे गांभीर्य लक्षात घेऊन शिक्षा आणि दंड निश्चित करणे आवश्यक आहे, हे देखील संसदीय समितीच्या टिप्पणीत नमूद करावे लागेल. प्रतिज्ञापत्रात खोटी माहिती देणे हा भ्रष्टाचाराच्या श्रेणीत समाविष्ट केला पाहिजे. ही मोहीम पुढे नेण्यासाठी निवडणूक आयोगानेही पुढाकार घेतला पाहिजे.-मच्छिंद्र ऐनापुरे, जत जि. सांगली
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा