लाडक्या मुलाच्या हातात मोबाईल देताना काळजी घेतली पाहिजे

खेळण्याच्या मोहात किंवा कमी समज असल्याने मुले गेम ऍप अथवा अन्य गोष्टींवर  क्लिक करतात.त्यामुळे पालकांच्या बँक खात्यातून पैसे कट होऊ शकतात. त्यामुळे मुलांच्या हातात गेमिंगसाठी मोबाईल देताना सावधगिरी बाळगा अन्यथा आर्थिक फटका बसू शकतो.  त्यामुळे मुलांच्या हातात मोबाईल देताना काळजी घेतली पाहिजे.आपल्याला हवे ते अॅप 'गुगल प्ले स्टोअर'वर मिळतात. शेकडो पेड व्हर्जन मोबाईल अॅपचे ऑनलाइन पेमेंट करून डाऊनलोड करावे लागतात. गेम अॅपचे कनेक्शन आपल्या युपीआय आयडी,  नेट बँकिंग, फोन पे आणि गुगल पे अशा पेमेंट सिस्टिमला असते. मुलांना याबाबत कल्पना नसल्यामुळे ते असे  अॅप थेट डाऊनलोड करतात. परंतु,  त्यामुळे पालकांच्या बँक खात्यातून  पैसे कट होतात. अनेकांना ही भानगड  माहिती नसल्यामुळे पालकांच्या  खात्यातून रक्कम वजा होत असल्याने  मोठा आर्थिक फटका बसला असल्याची उदाहरणे आहेत.  लहान मुलांच्या हातात मोबाईल  दिल्यानंतर ते यू-ट्युब व्हिडिओ  पाहतात किंवा गेम खेळतात. मुले गेम  डाऊनलोड करण्यासाठी थेट गुगल प्ले स्टोअरवर जातात. त्यांना दिसेल ते गेम डाऊनलोड करण्यास सुरवात करतात. आपले बँक खाते मोबाईल नंबरशी जुळलेले असल्यामुळे मोबाईलवरूनच आता मोठ्या प्रमाणात बँकेचे व्यवहार केले जातात. तसेच दुकानातील किंवा हॉटेलमधील पेमेंट करण्यासाठी फोन पे, गुगल पे, पेटीएमचा वापर केला जातो. त्यामुळे हे सर्व अॅप्स बँक खात्याशी नेहमी जोडलेले असतात. गुगल प्ले स्टोअरवर असे शेकडो गेम अॅप आहेत की जे ऑनलाईन पेमेंट करून डाऊनलोड करावे लागतात. त्या गेम्सची किंमत अमेरिकन डॉलर्समध्ये असते. एकामागे एक गेम्स डाऊनलोड केल्यामुळे आपल्या बँक खात्यातून रक्कम कपात होते. ऑनलाइन गेम बनविणाऱ्या कंपनीच्या आंतरराष्ट्रीय खात्यात पैसे जात असल्यामुळे त्याचे एसएमएस मोबाईलवर येत नाहीत. त्यामुळे मुलांनी डाऊनलोड केलेल्या गेम्स ऍपचे पैसे थेट बँक स्टेटमेंटमध्ये दिसून येतात. परंतु अनेकांना बँक स्टेटमेंट पडताळण्याची सवय नसते.त्यामुळे गेमिंग ऍपमुळे वजा झालेले पैसे समजून येत नाहीत. अनेक फ्री दिसणाऱ्या गेमींग अॅपमध्ये मुलांना आकर्षित करण्यासाठी आभासी वेपन, जॅकेट, कॅप, सुरक्षा चक्र, मॅजिक पिस्टल, बुलेट हे कॉइन विकत घेण्यास भाग पाडतात. त्या कॉइनची किंमत 100 रुपयांपासून ते 1000 रुपयांपर्यंत असते. कॉइन खरेदी केल्यास 'मॅजिक गिफ्ट'सुद्धा मिळते. त्यामुळे मुले आकर्षित होऊन आभासी वेपनवर क्लिक करतात. त्या त्या वेळी पेमेंट सिस्टीमला जोडलेले पालकांच्या बँक खात्यातून रुपये कपात होतात आणि आर्थिक फटका बसतो. त्यामुळे वेळोवेळी बँक बॅलन्स चेक केले पाहिजे आणि मोबाईलवरील विविध ऍपची तपासणी केली पाहिजे. मुलांनी काय कोणते नवीन ऍप डाऊनलोड केले नाही ना याची खात्री करून घेतली पाहिजे.-मच्छिंद्र ऐनापुरे, जत जि. सांगली